واگذاری ۱۷۴۱ واحد مسکونی به مددجویان لرستان
نسل های متعددی از انسان بر روی زمین زندگی کرده اند و آثار هنری آنها در مناطق گوناگون زمین به جای مانده و توسط باستان شناسان و مکتشفان شناسایی و معرفی شده اند. اما آخرین نسل انسان، که انسان نسل آدم علیه السلام است و در زبان باستان شناسان، انسان همو ساپینس[۱] یا هوشمند نامیده می شود، آثار بی نظیر و متفاوتی را از خود به جای گذارده است. نکته قابل توجه در اینجا این است که اولین بارقه های فرهنگی و تمدنی بشر امروزین، آنگونه که آثار به جای مانده ازآنها نشان می دهد، از ایران و به صورت دقیق تر از کوهستانهای
نقوش دره میر ملاس؛ انسان پسا آدم،۱۰۰۰۰ ق.م
منطقه کوهدشت لرستان یافت شده است. البته مقایسه نقاشی های موسوم به پناهگاهی، که اولین آثارباقی مانده از بشر امروزین محسوب می شوند، درمناطق گوناگون جهان نشان می دهدکه نقاشی های لرستان، هم از قدمت بیشتری برخوردارند و هم نمایانگر تمدن غنی تر و پیشرفته تری از سایر نقاط مشابه می باشند. اگر چه نقطه مشترک تمامی نقاشی های مورد نظر، که نشان دهنده تحول فکری بزرگی در آدمی نیز می باشد، ظهور انسان در نقاشی های اوست، وجود نداشته است.
نقاشی پناهگاهی، انسان پسا آدمی؛ دره گاسولا (فرانسه)
در خصوص قدمت آثار مشابه نقاشی های پناهگاهی لرستان باید بگوئیم که قدیمی ترین نقاشی های پناهگاهی در اروپا که در درّه گاسولای فرانسه کشف شده اند، حدود هشت هزار الی سه هزار سال قبل از میلاد قدمت دارند[۲]، در حالی که نقاشی های دره «میرملاس» کوهدشت قدمتی در حدود ۰۰۰/۱۰ سال قبل از میلاد دارند[۳](کتاب درسی هنر)؛ یعنی دو هزار سال قدیمی تر از نمونه های اروپائی اند. دیگر اینکه در نقاشی های کوهدشت، انسانها سوار بر اسب بوده و سگهای شکاری نیز به دنبال آنها قابل مشاهده اند که نشان دهنده پیشی گرفتن مردم این منطقه در دامپروری و کشاورزی بر مردم سایر نقاط دنیا است.
به احتمال قریب به یقین همین انسانها هستند که تمدن های باستانی را پی ریزی می کنند و با در هم آمیختن مذهب و هنر و طراحی معابد با شکوه، بنای یک نظام تربیتی، ارزشی و هنری را اما به نحوی مشرکانه ایجاد می نمایند. چنانکه بسیاری از محققین، از جمله راس، لی، دان، اعتقاد دارند که عصر نو سنگی با اختراع کشاورزی و اهلی کردن دام همراه بوده است و با کوچ مردم کشاورز از پناهگاههای کوهستانی به دشت ها وکناره رودها، آرام آرام روستا نشینی و شهر نشینی برای اولین بار در کنار رودهای بزرگ خاورمیانه و کمی بعد در شرق آسیا بوجود آمدند[۴]. و همین فرایند را در ایران و به صورت کلی، در شکل گیری تمدن های عیلام، سومر، بابل و …، در اطراف رودخانه های بزرگ کرخه، کارون، دجله و فرات قابل رد یابی است. اگرچه مناطق کوهستانی هرگز از سکنه دامدار خود خالی نمی شده و این دامداران در طول تاریخ دیرینه خود رقابای سخت کوشی برای همسایگان روستایی و شهری خود به شمار می رفته اند. تا جایی که با تشکیل شهر ها و روستا های کوهستانی، و دژها و باروهای مستحکم در مسیر دره های عمیقی که گاه تنها راه دست یابی به این مناطق مرتفع به شمار می رفتند، راه تسلط آنان را که مدام در پی گسترش خوزه نفوذ و اقتدار خود بر این مردم بودند را می بستند.
به وجود آمدن مراکز فرهنگی و تمدنی در مناطق کوهستانی، مانند تمدن کاسی ها و لولوبی ها که موسوم به تمدن های عصر مفرغ نیز هستند، ناشی از همین رقابت ها و کشمکش های طولانی مدت است. آثار به جای مانده از این تمدن های باستانی را می توان در جای جای لرستان یافت و البته یافته ها نشان دهنده استمرار این فعالیت تمدنی و فرهنگی در تمامی طول تاریخ این سرزمین کهن است. چنانکه این تداوم در دوران پس از ورود آریایی ها و شکل گیری تمدن ماد و هخامنشی و تا زمان ساسانیان استمرار یافته و دره ها و دشت های این سرزمین، پر است از آثار و بنا های تاریخی که هنوز مایه افتخار و عظمت این کهنه دیار اند. به گونه ای که قدیمی ترین آثار و بنا های سایر نقاط ایران و جهان، در مقابل آثار لرستان آثاری کم قدمت به شمار می روند.
محققان، دوران مفرغ را که از هزاره سوم قبل از میلاد آغاز شده است را، به عنوان یکی از درخشان ترین دوره های تمدن بشری درایران و حتی جهان می شناسند. و البته دوره مفرغ را دوره طلایی وشکوفایی هنر و تمدن لرستان می نامند. زیرا صنعت کاران مفرغ دراین منطقه با استفاده از ساده ترین شیوه های صنعت ریخته گری، قالب سازی و تراشکاری، آثار و اشیای بسیار ارزشمند و هنرمندانه ای از خود برجای گذاردند. به طوری که این آثار زینت بخش و ا فتخار موزه ها است. اقوامی که از آنان به عنوان قوم کاسی نام برده م یشود، در هنر خود از تمدن های همجوار مثل بابلیان، سومریان، آشوریان و عیلام یها تأثیر گرفته و اشکال بی نظیری از مفرغ، متأثر از زندگی اجتماعی، اقتصادی و باورهای خود پدید آورده اند[۵]. همچنین آثار کشف شده از غار معروف کلما کره که به اذعان پژوهش گران، بر نوع خود بی نظیر اند نیز از همین تداوم جایگاه و اهمیت این مرز و بوم در شکل گیری تاریخ و تمدن ایران باستان خبر می دهند[۶]. 
آب پاش مقدس، با نقش شیر و گاو. از آثار کلما کره
همانگونه که آثار و بنا های جذاب و دیدنی که در زمان های بعد نیز شکل گرفته اند، می توانند گواه پویایی و تلاش خستگی ناپذیر مردم این دیار در تولید شاخصه های فرهنگی و تمدنی متناسب با زمان خود باشند. به عنوان نمونه، مجموعه پل های تاریخی لرستان، از جمله مرتفع ترین پل باستانی دنیا، موسوم به پل کشکان در کوهدشت با ارتفاع بیش از سی متر و پایه هایی به مساحت ۲۰۰ متر مربع[۷]، یا تنها پل تمام سنگی جهان، موسوم به طاق پل شکسته واقع در جنوب شهر خرم آباد[۸] را می توان نام برد. همچنین، قدیمی ترین مجموعه بنای تمام آجری جهان، یعنی قلعه فک الافلاک در خرم آباد و چشمه محصور شده با بنای سنگی که با نام گرداب سنگی شناخته می شود، از دیگر نشانه های اعتبار و قدمت این مرز و بوم سر بلند در طول تاریخ اند.
آنچه که در این مجال مختصر، به صورت گذرا ارائه شد و آثار هنری و تاریخی به جای مانده از تاریخ کهن این دیار، همه می توانند به عنوان سرمایه های فرهنگی که آینده فرهنگ و جایگاه کلیدی مردم این سرزمین را در شکل دهی تمدن نوین اسلامی- ایرانی، تضمین کنند. لرستان، سرزمینی است که در تاریخ ایران پس از اسلام نیز نقش و اهمیت خود را داشته و مردم آن در ارائه و ایجاد الگو های فرهنگی و تمدنی اسلامی، بر پایه اندیشه شیعی و علوی نقش بی بدیلی داشته است.
ادامه دارد …
Homo sapiens- [1]
گاردنر، هلن؛(۱۳۶۵)/ هنر در گذر زمان {به تجدیدنظرهورست دلاکورا و ریچارد ج.تنسی}،ترجمه:محمد تقی فرامرزی.- تهران:آگاه.[۱]
– محمدی، ایران و منصور دوالو؛(۱۳۸۰)/ کتاب درسی تاریخ هنر ایران.- تهران: مدرسه.[۱]
– دان ، راس ئی ؛(۱۳۸۲)/ تاریخ تمدن و فرهنگ جهان ، ترجمه:عبدالحسین آذرنگ . – تهران : طرح نو.[۱]
– سایت های سازمان میراث فرهنگی، صنایع: دستی و گردشگری استان لرستان. www.Lorestanchto.ir/-7 و۸-. – [۱] www.Lorestanmiras.org / www.Falakolaflak
– معرفی ظروف نقره ای طلا کوب مجموعه کلماکره لرستان. گزارش های باستان شناسی۸٫ مجموعه مقالات همایش بین المللی؛ باستان شناسی حوزه غرب. کرمانشاه۱۳۸۵٫
نویسنده: دکتراحمدحقی
انتهای پیام/
دیدگاهتان را بنویسید