حفظ غنای فرهنگی در روزگار هوش مصنوعی!
لرستان به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و تنوع فرهنگی‌اش، از دیرباز جایگاهی ویژه در تاریخ کشور داشته است.
این استان با مساحت ۲۹٫۳۰۸ هزار کیلومتر مربع، از شمال به استان‌های همدان و مرکزی، از جنوب به خوزستان و از شرق به اصفهان و چهارمحال‌وبختیاری محدود است.
این موقعیت جغرافیایی سبب شده‌است تا لرستان همواره به‌عنوان یک کانون مهم در تاریخ ایران، نقش میانجی میان تمدن‌های مختلف ایفا کند.
لرستان به‌عنوان پل ارتباطی میان فلات ایران و مناطق غربی به‌شمار می‌آید و از دوران پیش از تاریخ تا عصر اسلامی، شاهد تمدن‌ها و فرهنگ‌های مختلف بوده است.
تاریخ لرستان به‌ویژه از دوران پیش از تاریخ اهمیت فراوانی دارد. در این دوره، آثار و شواهد باستانی فراوانی در این استان یافت شده‌است که نشان از سکونت انسان‌ها در این منطقه در هزاره‌های پیش از میلاد دارد.
وجود ابزار سنگی، ظروف سفالی، و آثار مفرغی از هزاره دوم پیش از میلاد در مناطق مختلف لرستان، تأییدکننده حضور تمدن‌های متعددی در این خطه است.
دستگیری حفاران غیرمجاز
آثار تاریخی لرستان، شامل قلعه‌ها، گوردخمه‌ها، تپه‌های باستانی و سنگ‌نگاره‌ها، جزو میراث جهانی و فرهنگی ایران محسوب می‌شوند. این ویژگی اما، راهی را برای حفاری‌های غیرمجاز در این استان باز کرده‌است.
سرهنگ علی قدمی، فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی لرستان، از موفقیت‌های اخیر این یگان در شناسایی و دستگیری دو نفر حفار غیرمجاز در تپه‌های باستانی بخش پاپی خرم‌آباد خبر داد.
به‌گفته او، این افراد به‌همراه یک دستگاه فلزیاب و تجهیزات حفاری در حال کاوش در یکی از تپه‌های باستانی بوده‌اند. نیروهای یگان حفاظت میراث‌فرهنگی با همکاری دستگاه‌های انتظامی و قضائی حفاران غیرمجاز را شناسایی و دستگیر کرده‌اند.
سرهنگ قدمی در این باره گفت که این اقدام بخشی از تلاش‌های مستمر ما برای جلوگیری از تخریب و آسیب به میراث‌فرهنگی است. در کوهدشت، واقع در جنوب‌غربی لرستان، نیز یگان حفاظت میراث‌فرهنگی موفق به شناسایی و دستگیری پنج نفر از اعضای یک باند حفاری غیرمجاز شد.
این افراد که از خارج از لرستان به این منطقه آمده بودند، قصد داشتند به‌طور غیرقانونی آثار باستانی را کشف کنند. به‌گفته سرهنگ قدمی، این باند پس از شناسایی توسط نیروهای امنیتی و انتظامی، دستگیر و به مراجع قضائی معرفی شدند.
دستگیری حفاران
همچنین در دلفان، یگان حفاظت میراث‌فرهنگی از دستگیری یک باند سه نفره حفاری غیرمجاز خبر داد. این افراد که در تلاش برای استخراج آثار تاریخی از تپه‌های باستانی بودند، شبانه اقدام به حفاری کرده بودند.
نیروهای پلیس اطلاعات و امنیت عمومی با همکاری یگان حفاظت میراث‌فرهنگی حفاران غیرمجاز را دستگیر و به مراجع قضائی معرفی کردند.
فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی لرستان در تمام این عملیات‌ها تأکید کرد که طبق قوانین کشور، هرگونه حفاری بدون مجوز جرم محسوب می‌شود و افراد متخلف با مجازات‌های قانونی روبه‌رو خواهند شد.
حفاری‌های غیرمجاز تنها به آسیب فیزیکی آثار باستانی منجر نمی‌شود، بلکه گاهی اوقات این آثار در حین جست‌وجو از بین می‌رود. بسیاری از حفاران به‌دنبال اشیای قیمتی مانند سکه‌ها، جواهرات، یا آثار هنری هستند، بی‌آنکه توجهی به ارزش تاریخی و فرهنگی این آثار داشته باشند.
برخی از این حفاری‌ها باعث تخریب کامل محوطه‌های تاریخی و از بین رفتن اطلاعاتی می‌شود که می‌تواند به تاریخ‌نگاری و پژوهش‌های علمی کمک کند.
مجازات حفاری
ایران قوانینی برای جلوگیری از حفاری‌های غیرمجاز و حفاظت از آثار باستانی دارد. این قوانین به‌طور مشخص حفاری‌ها و کاوش‌های بدون مجوز را جرم می‌شمارند و برای متخلفان مجازات‌های سنگینی در نظر گرفته‌اند.
یکی از اولین قوانین ایران در زمینه حفاظت از آثار باستانی، «قانون حفاظت و بهره‌برداری از آثار باستانی» است که در سال ۱۳۰۹ تصویب شد. این قانون به‌طور مشخص حفاری‌ها و کاوش‌های بدون مجوز در مناطق باستانی را ممنوع کرده‌است.
قانون مجازات اسلامی که به‌طور رسمی به «قانون تعزیرات» شناخته می‌شود، نیز مجازات‌هایی برای تخریب آثار باستانی و انجام حفاری‌های غیرمجاز در نظر گرفته است.
ماده ۵۶۶ این قانون به‌طور کلی می‌گوید که هرگونه تخریب یا حفاری در مکان‌های تاریخی و فرهنگی باید با مجوز رسمی از مراجع قانونی باشد.
در سال ۱۳۸۲، ایران قانون تشکیل میراث‌فرهنگی و گردشگری را به تصویب رساند. این قانون به‌طور خاص به حفاظت از آثار فرهنگی و تاریخی ثبت‌شده در فهرست میراث ملی ایران پرداخته است.
از سوی دیگر، ایران به‌عنوان یک کشور عضو کنوانسیون‌های بین‌المللی از جمله کنوانسیون یونسکو برای حفاظت از میراث فرهنگی، به تعهدات خود در زمینه حفاظت از آثار تاریخی عمل می‌کند.
این کنوانسیون‌ها ایران را موظف می‌سازند تا از میراث‌فرهنگی خود در برابر تهدیدات مختلف محافظت و از قاچاق آثار تاریخی جلوگیری کند.
دیدگاهتان را بنویسید