بررسی واژه «مجلس انقلابی» در بیانات رهبر انقلاب

آیا پذیرفتنی است کسی بگوید این جمله امام خبری بود یعنی عصاره فضایل ملت هستند برای همیشه و تا آخر! آیا پذیرفتنی است که‌ بگویند چون حضرت امام (ره) فرموده‌اند مجلس عصاره فضایل ملت است، پس مجلس ششم (که بسیاری از نمایندگانش یا به خارج پناهنده شده‌اند و یا در داخل بازو و رکن فتنه‌ها بوده‌اند) عصاره فضایل ملت بود و کسی نباید از آن انتقاد کند. یا درباره مجلس دهم همین را گفت در حالی که مجلس یازدهم، اساسا روی موج انتقاد از مجلس دهم، شکل گرفت.

رهبر انقلاب اینطور به ویژگی‌هایی اشاره می‌کنند که در مثل مجلس ششم و دهم یا متاسفانه وجود نداشت یا بسیار ضعیف بود: «بحمدالله سرشار است از نیروهای پُر‌انگیزه و پُر‌ایمان،‌ نیروهای پُر‌توان، نیروهای جوان. هم جوانان تحصیل‌کرده و انقلابی در بین شماها زیاد هستند.» (دیدار نمایندگان سال ۹۹)

سوم: تلاش می‌شود که به‌ مخاطب القا کنند که صفت انقلابی برای مجلس یازدهم دائمی است! در حالی که بدیهی است استمرار اتصاف این صفت، بستگی به استمرار جهت‌گیری مجلس بر مدار شعارهای انقلاب دارد.

اشاره به این واقعیت در بیانات دو سال بعد امام خامنه‌ای با نمایندگان مجلس یازدهم به خوبی پیداست. آنجا که ایشان با کنایه و البته برادرانه تأکید می‌کنند که مهم #انقلابی_ماندن است نه #انقلابی_بودن می‌فرمایند: «البتّه برادران عزیز، خواهران عزیز! یک نکته‌ اساسی‌ انقلابی ماندن است. ببینید جلسه، جلسه‌ صمیمی و خصوصی است دیگر، جلسه‌ برادرانه است. الان کاملاً جلوی چشم بنده هست کسانی بودند که مثلاً سال ۵۸ ــ که بنده عضو شورای انقلاب بودم و آن وقت‌ها هنوز رئیس‌جمهور هم نبودم ــ می‌آمدند پیش ما که حالا خودمان جزو بچّه‌های انقلاب بودیم و مثلاً با سوابق مبارزاتی فلان، می‌نشستند حرف‌هایی می‌زدند تند، داغ، آتشین که ما چشممان خیره می‌ماند که اینها چه کسانی‌ هستند دیگر! یعنی به تعبیر فرنگی‌مآب‌ها سوپر انقلابی؛ بعد برگشتند و  انقلابی نماندند. همان افراد با آن شیوه‌ برخورد، با آن شیوه‌ نگاه، نتوانستند خط را ادامه بدهند، طاقت نیاوردند. ببینید حقیقت قضیّه این است که طاقت نیاوردند!» (دیدار با نمایندگان سال ۱۴۰۱)

واقعیت همین است که رهبری فرمودند، انقلابی ماندن و نه گفتن به فرصت‌هایی که در دوره نمایندگی نصیب نمایندگان می‌شود، اینکه طرف بار خودش را نبندد، محافظه‌کار نشود و … برای انقلابی ماندن ضروری است.

رهبر انقلاب در این خصوص هم می‌فرمایند: «من از اوّل تشکیل این مجلس، اعتقاد خودم و علاقه‌ خودم به این مجلس را که از روی اطّلاع بود، عرض کردم، گفتم مجلس، مجلسِ انقلابی است. الان هم من بعد از سه سال همین را تکرار می‌کنم. این مجلس بحمدالله مجلسی است انقلابی، باسواد، جوان، پُرتحرّک، پُرکار. البتّه قضاوت‌هایی که انسان راجع به یک مجموعه می‌کند، با نگاه به مجموعه است؛ حالا یک استثناهایی هم ممکن است وجود داشته باشد؛ به آن استثناها کاری نداریم. مجموعه را که انسان نگاه می‌کند، با نگاه مجموعی، این مجلس انصافاً یک مجلس انقلابی است.» (دیدار نمایندگان سال ۱۴۰۲)

ششم: البته طبیعی است که‌ طیف تشکیل‌دهنده مجالس واداده و پرحاشیه و به دور از جهت‌گیری انقلاب، از اینکه رهبر انقلاب، کلّیت برخی مجالس را انقلابی بدانند و برای تقویت این بُعد از مجالس هر دوره تلاش کنند، ناراضی و ناراحت شوند و با این جهت‌گیری مخالفت کنند.

رهبر انقلاب دو سال بعد در دیدار با نمایندگان به این موضوع اشاره کردند: «ما گفتیم “مجلس انقلابی” یک عدّه‌ای خوششان نیامد؛ ولی ما حقیقت را گفتیم؛ حالا بعضی‌ها خوششان می‌آید، بعضی‌ها خوششان نمی‌آید عیبی ندارد. حقیقت همین بود که این مجلس با شعارهای انقلاب تشکیل شد؛ مردم نگاه کردند، گزینه‌هایی را انتخاب کردند که حرکتشان، جهت‌گیری‌شان، شعارشان، حرفشان، حرف انقلاب بود؛ پس مردم هم طرف‌دار همین گرایش و همین حرکتی هستند که شما عنصر انقلابی در شهر خودتان، در منطقه‌ی خودتان شعارش را دادید، حرفش را زدید.» (دیدار با نمایندگان سال ۱۴۰۱)

هفتم: نکته پایانی هم انتقادات رهبر انقلاب از مجلس انقلابی است که تفصیل آن خودش فصل جداگانه‌ای می‌طلبد. امام خامنه‌ای با اینکه خودشان مجلس فعلی را یکی از مجالس انقلابی دانستند، با این وجود اما در دیدارهای خود با نمایندگان، در کنار تقدیرها و حمایت‌ها، انتقادات متعددی هم بیان کرده‌اند که برخی صریح و برخی در قالب توصیه بوده است، از جمله:

۱. علی‌رغم تذکرات مکرر، برای قانونگذاری، سیاستگذاری و تقنینی صورت نگرفته.

۲. غلبه با طرح‌ها بر لوایح است در حالی که اصل بر لایحه است، چون دولت خودش مجری است.

۳. عدم قانونگذاری قوی برای موصوعاتی مثل حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و مسکن.

۴. افراط در بکارگیری از ابزارهای نظارتی مثل سؤال و استیضاح و استفاده از آنها برای رسیدن به مقاصد دیگر.

۵. سخت‌گیری‌های غیرلازم در رأی اعتماد نسبت به وزرای پیشنهادی به مجلس.

۶. تراکم قوانین تاریخ گذشته، متعارض و متناقض و عدم  تنقیح آنها تاکنون.

۷. استفاده از موقعیت نمایندگی برای رسیدن به پست‌های بالاتر.

۸. همراه کردن توهین و دشنام و بی‌تقوایی به هنگام استفاده از ظرفیت قانونی نطق، سؤال‌ و استیضاح.

۹. اولویت دادن به مسائل فرعی در برابر مسائل اصلی.

۱۰. عدم تعامل با قوای دیگر خصوصا دولت.

۱۱. دخالت نمایندگان در عزل و نصب‌ها و مسائل اجرائی کشور.

۱۲. لزوم تقویت بنیه کارشناسی مجلس.

۱۳. تبیین نکردن قوانین تصویب شده.

بنابر این ضمن توجه به محاسن، خدمات و ویژگی‌های انقلابی این مجلس در مقایسه با برخی مجالس قبلی، نمی‌توان معایب و اشکالات آن را نادیده گرفت یا اگر کسی مجلس یازدهم را نقد کرد به تکفیرش پرداخت. باید با بیان انتقادات برای تشکیل مجلسی با دوز بالاتر صفت انقلابی، به سمت تشکیل مجلسی که خدمات بیشتری به مردم می‌دهد برویم.

اکنون در پایان کار این مجلس، مردم با بررسی کارنامه مجلس یازدهم باید درباره انقلابی ماندن این مجلس قضاوت کنند.